میکروسکوپ یک دستگاه علمی است که به کمک آن می‌توان اشیاء و مواد را با بزرگنمایی بالا مشاهده کرد. این دستگاه به دو دسته میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی تقسیم می‌شود.
میکروسکوپ نوری از یک منبع نوری و یک لنز بزرگنمایی تشکیل شده است. این دستگاه معمولاً برای مشاهده ساختارهای زیستی کوچک مانند سلول‌ها و بافت‌ها استفاده می‌شود.
میکروسکوپ الکترونی از یک جریان الکترونی برای تولید تصویر استفاده می‌کند. این دستگاه برای مشاهده ساختارهای بسیار کوچکی مانند اتم‌ها، مولکول‌ها و سیستم‌های نانو استفاده می‌شود.
استفاده از میکروسکوپ در تحقیقات علمی، پزشکی، فیزیک، شیمی، مهندسی و صنایع مختلف بسیار مهم است و به کمک آن می‌توان جزئیات کوچکی را کشف و بررسی کرد.
تفاوت میکروسکوپ نوری و الکترونی
میکروسکوپ نوری و الکترونی دو دستگاه متفاوت هستند که هر یک دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند. تفاوت‌های اساسی بین این دو دستگاه به شرح زیر است:
- منبع تشعشع: میکروسکوپ نوری از منبع نوری (معمولاً لامپ هالوژن) برای تولید نور استفاده می‌کند، در حالی که میکروسکوپ الکترونی از جریان الکترونی برای تولید تصویر استفاده می‌کند.
- بزرگنمایی: بزرگنمایی میکروسکوپ نوری معمولاً در محدوده 100 تا 1000 برابر است، در حالی که بزرگنمایی میکروسکوپ الکترونی معمولاً در محدوده 1000 تا 1،000،000 برابر است.
- رزولوشن: رزولوشن میکروسکوپ نوری معمولاً در حدود 0.2 میکرومتر است، در حالی که رزولوشن میکروسکوپ الکترونی معمولاً در حدود 0.1 نانومتر است.
- نوع نمونه: میکروسکوپ نوری معمولاً برای مشاهده نمونه‌های شفاف و نیمه شفاف مانند بافت‌های زیستی و مواد بیولوژیکی استفاده می‌شود، در حالی که میکروسکوپ الکترونی معمولاً برای مشاهده نمونه‌های فلزی و معدنی مانند مواد نانو و فایبر‌ها استفاده می‌شود.
- هزینه: هزینه میکروسکوپ الکترونی معمولاً بسیار بالاتر از میکروسکوپ نوری است.
با توجه به این تفاوت‌ها، هر دستگاه در کاربردهای خاص خود مفید است. برای مثال، میکروسکوپ نوری برای مشاهده سلول‌های زیستی و بافت‌ها مانند اسلایدهای پزشکی و بیولوژیکی استفاده می‌شود، در حالی که میکروسکوپ الکترونی برای مشاهده ساختارهای نانو و مواد فلزی مانند نمونه‌های الکترونیکی و مهندسی مکانیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.